Współczesność na „pięknej wyspie” 

Filip Faliński, podróżnik, dziennikarz, autor bloga StacjaFilipa.pl

Historycznie Tajwan kojarzył się z… pięknem. Szesnastowieczni portugalscy żeglarze ochrzcili go mianem llha Formosa, co oznacza dosłownie „piękną wyspę”. Dziś Tajwan co rusz pojawia się na czołówkach światowych gazet. Niestety zazwyczaj w kontekście potencjalnej chińskiej inwazji lub, w ostatnim okresie, niszczycielskiego trzęsienia ziemi. Dużo mniej słyszy się o Tajwanie jak o potencjalnym celu turystycznym – turyści zafascynowani Dalekim Wschodem zazwyczaj wybierają Japonię, Tajlandię lub Koreę. Tymczasem wyspa stanowi swoiste połączenie realiów Chin i Japonii.

Co szkolny podręcznik miałby do powiedzenia na temat Tajwanu? Zacznijmy od oczywistości: stolica w Tajpej, powierzchnia niemal równa wielkości województwa mazowieckiego (35 980 km²), liczba ludności wynosząca niespełna 23,5 miliona, oraz dość wysoki wskaźnik gęstości zaludnienia (641,1 osób/km²; dla porównania, ten sam współczynnik w Polsce wynosi 120,4)[1]. Rozciągłość południkowa wynosi ok. 395 km, a równoleżnikowa – 145 km. Od Chin kontynentalnych wyspę oddziela Cieśnina Tajwańska, w najwęższym punkcie licząca ok. 130 km.

Oprócz głównej wyspy rząd tajwański sprawuje kontrolę także nad kilkudziesięcioma pomniejszymi wyspami. Największe z nich leżą w archipelagu Peskadorów w Cieśninie Tajwańskiej. Na wschodzie wyróżniają się dwie wyspy: Lanyu i Ludao. Co ciekawe, w skład Tajwanu wchodzi także kilka wysp położonych w bezpośrednim sąsiedztwie kontynentalnych Chin. Wyspę Kinmen od pięciomilionowego chińskiego miasta Xiamen oddziela zaledwie pięć kilometrów.

Wbrew obiegowej opinii, pomimo wysokiego wskaźnika gęstości zaludnienia oraz znacznego uprzemysłowienia, Tajwan może się poszczycić ogromem terenów nieskażonych cywilizacją. Lesistość wyspy wynosi aż 64 proc., co plasuje kraj w gronie dwudziestu światowych rekordzistów. Urbanizacja nastąpiła tutaj na wzór japoński – większość Tajwańczyków zamieszkuje gęsto zaludnione metropolie na zachodnim wybrzeżu, podczas gdy środek wyspy zajmują zalesione góry. Najwyższy ich szczyt, Yu Shan, wznosi się na wysokość aż 3952 m n.p.m.

Ze swoim położeniem w strefie klimatu zwrotnikowego, może się Tajwan poszczycić atrakcyjnymi plażami oraz miejscami do nurkowania. Najpopularniejsze kurorty to położony na samym południu Kenting oraz wspomniane już wcześniej wyspy Peskadory. Jednak pomyliłby się ten, kto wziąłby Tajwan za tropikalny raj wakacyjny – większość zachodniego wybrzeża cechuje się znaczną urbanizacją i uprzemysłowieniem, a wschodnie wybrzeże przynosi chłodne orzeźwienie od oceanu. Lepiej odnajdą się tutaj miłośnicy turystyki górskiej niż odpoczynku pod palmą.

Mówiąc o geografii wyspy, nie sposób ominąć tematu trzęsień ziemi. Tajwan, leżący niedaleko styku eurazjatyckiej płyty tektonicznej z filipińską, jest obszarem w znacznym stopniu narażonym na destrukcyjną siłę żywiołu. Silna jest tutaj pamięć o 21 września 1999 roku, kiedy wyspę nawiedziło potężne trzęsienie ziemi, które zabiło niemal 2500 osób, a raniło ponad 11 tysięcy. 50 tys. budynków zostało wówczas zrujnowanych – niektóre zachowano później w formie ruin, na pamiątkę. Nieopodal miasta Taichung znajduje się zawalona szkoła, służąca dziś jako muzeum trzęsienia ziemi, a w miasteczku Jiji pozostawiono zawaloną świątynię.

Mniej destrukcyjne trzęsienia zdarzają się nagminnie. Ostatnie większe wstrząsy miały miejsce 3 kwietnia bieżącego roku. Magnituda trzęsienia była niemal ta sama (ponad 7 w skali Richtera), co w przypadku niszczycielskiego kataklizmu z 1999 roku. Na szczęście epicentrum znajdowało się nieco na wschód od wybrzeży Tajwanu, a poza tym można przypuszczać, że przez kilka dekad znacznie poprawiła się technika budowlana. Dziś mówimy o osiemnastu ofiarach, a nie setkach czy tysiącach.

Cały artykuł przeczytacie w wydaniu 3/2024 „Geografii w Szkole”

[1] Źródło podanych w tym akapicie informacji statystycznych: Encyklopedia Britannica, dane z 2023 roku.